پروژه ابزار یکپارچه مدلسازی و هشدار زودرس پراکندگی عوامل شیمیایی و بیولوژیکی (CB) در چارچوب پدافند غیرعامل صنایع و معادن ایران
نقش آفرینان
دغدغه اساسی
معادن و صنایع سنگین ایران (بهویژه مجتمع مس سرچشمه، گلگهر، چادرملو، فولاد مبارکه، پتروشیمیها و کارخانههای اسیدسازی) به دلیل ماهیت فرآیندی خود، همواره در معرض ریسک نشت یا حمله عمدی با عوامل شیمیایی و بیولوژیکی قرار دارند. در حال حاضر نبود یک ابزار بومی، دقیق و سریعالاجرا باعث شده است:
- فرماندهان و مدیران پدافند غیرعامل معادن نتوانند در کمتر از ۵ دقیقه پس از نشت یا حمله، محدوده مناطق مرگبار، ناتوانکننده و آلوده را پیشبینی کنند؛
- نیروهای امدادی و آتشنشانی بدون آگاهی از مرزهای ایمن وارد منطقه شوند و خود قربانی شوند؛
- تصمیمگیری برای تخلیه، قرنطینه یا پناهگاهگیری با تأخیر و خطا همراه باشد؛
- امکان شبیهسازی سناریوهای حمله تروریستی یا خرابکاری با عوامل شیمیایی و بیولوژیکی وجود نداشته باشد؛
- کشور فاقد نرمافزار بومی باشد و مجبور به استفاده از نرمافزارهای خارجی گرانقیمت و تحریمشده DNV Phast، ALOHA، HOTSPOT، HPAC، ARGOS و CALPUFF باشیم؛
- آموزش نیروهای پدافند شیمیایی و پرسنل معادن با ابزارهای واقعی و بومی انجام نشود.
امکان پروژه
ایجاد یک نرمافزار کاملاً بومی، آفلاین، سریع و دقیق مبتنی بر مدل گاوسی پاسکیل-گیفورد که قابلیتهای زیر را به صورت یکپارچه ارائه میدهد:
- پایگاه داده جامع ۸۰ عامل شیمیایی و بیولوژیکی واقعی جهان از سارین و VX تا بوتولینوم و آنترکس همراه با LCt50 و دوز ناتوانکننده معتبر؛
- محاسبه خودکار کلاس پایداری جوی پاسکیل A تا F
- مدلسازی دو حالت رهاسازی آنی (Puff) و رهاسازی مداوم (Plume)
- نمایش لحظهای نقشه پراکندگی سهرنگ (منطقه مرگبار، ناتوانکننده، آلوده) تا شعاع ۳۰ کیلومتر
- رسم پروفایل دوز و غلظت در محور باد و در نقطه دلخواه
- خروجی گرفتن PNG 300dpi و Excel برای گزارش به قرارگاه پدافند غیرعامل و ستاد بحران
- قابلیت اجرا روی لپتاپهای معمولی بدون نیاز به اینترنت (کاملاً مناسب شرایط جنگ و تحریم)
- رابط کاربری کاملاً فارسی و طراحیشده ویژه نیروهای نظامی و صنعتی ایران.
ذینفعان پروژه
الف) کسانی که این پروژه دغدغههایشان را مرتفع میسازد:
- قرارگاه پدافند شیمیایی و بیولوژیکی ارتش و سپاه
- یگانهای نبرد شیمیایی و پدافند غیرعامل صنایع دفاع
- مدیران ایمنی و پدافند غیرعامل مجتمعهای مس سرچشمه، گلگهر، چادرملو، فولاد مبارکه و …
- سازمان پدافند غیرعامل کشور و ستاد مدیریت بحران استانها
- دانشگاههای افسری و مراکز آموزش نیروهای مسلح
- شرکتهای مشاور پدافند غیرعامل و HSE صنایع معدنی
ب) کسانی که ممکن است پروژه بر دغدغههایشان محدودیت یا اثر منفی بگذارد:
- شرکتهای خارجی و نمایندگان داخلی DNV Phast، ALOHA، HOTSPOT و ARGOS که سهم بازار خود را از دست میدهند؛
- برخی پیمانکاران قدیمی که هنوز از روشهای دستی و کاغذی استفاده میکنند و باید آموزش جدید ببینند.
ج) کسانی که برای محقق شدن امکانهای پروژه، کاری انجام دهند:
- توسعهدهنده اصلی نرمافزار
- قرارگاه پدافند شیمیایی برای اعتبارسنجی نظامی و صدور تأییدیه امنیتی
- مجتمع مس سرچشمه و گلگهر برای تست واقعی در سایت و تأمین دادههای میدانی
- مرکز رشد فناوریهای سلامت کرمان و پارک علم و فناوری استان برای حمایت مالی و استقرار
- دانشگاه علوم پزشکی کرمان و سازمان پدافند غیرعامل استان برای صدور مجوزهای اخلاقی و امنیتی
- سرمایهگذاران بخش خصوصی برای تبدیل به محصول تجاری و لایسنسدار
نتایج قابل اندازهگیری
- توسعه نرمافزار بومی ۱۰۰٪ فارسی با قابلیت نصب روی سرورهای سازمانی و صدور لایسنس
- دقت محاسباتی بیش از ۹۸٪ در مقایسه با DNV Phast و ALOHA اعتبارسنجی انجامشده با ۲۰ سناریو واقعی
- زمان پاسخگویی کمتر از ۸ ثانیه برای تولید نقشه کامل پراکندگی تا ۳۰ کیلومتر
- کاهش حداقل ۷۵٪ زمان تصمیمگیری فرماندهان در شرایط اضطراری
- آموزش بیش از ۸۰۰ نفر از افسران و کارشناسان پدافند غیرعامل با استفاده از این ابزار (تا پایان سال ۱۴۰۶)
- اخذ تأییدیه امنیتی و محرمانگی از قرارگاه پدافند شیمیایی
- ارائه بهعنوان محصول دانشبنیان نوع ۱ و ثبت در سامانه ساتع معاونت علمی ریاستجمهوری
- دغدغه اساسی
- امکانهای پروژه
- ذینفعان پروژه
- نتایج قابل اندازهگیری
معادن و صنایع سنگین ایران (بهویژه مجتمع مس سرچشمه، گلگهر، چادرملو، فولاد مبارکه، پتروشیمیها و کارخانههای اسیدسازی) به دلیل ماهیت فرآیندی خود، همواره در معرض ریسک نشت یا حمله عمدی با عوامل شیمیایی و بیولوژیکی قرار دارند. در حال حاضر نبود یک ابزار بومی، دقیق و سریعالاجرا باعث شده است:
- فرماندهان و مدیران پدافند غیرعامل معادن نتوانند در کمتر از ۵ دقیقه پس از نشت یا حمله، محدوده مناطق مرگبار، ناتوانکننده و آلوده را پیشبینی کنند؛
- نیروهای امدادی و آتشنشانی بدون آگاهی از مرزهای ایمن وارد منطقه شوند و خود قربانی شوند؛
- تصمیمگیری برای تخلیه، قرنطینه یا پناهگاهگیری با تأخیر و خطا همراه باشد؛
- امکان شبیهسازی سناریوهای حمله تروریستی یا خرابکاری با عوامل شیمیایی و بیولوژیکی وجود نداشته باشد؛
- کشور فاقد نرمافزار بومی باشد و مجبور به استفاده از نرمافزارهای خارجی گرانقیمت و تحریمشده DNV Phast، ALOHA، HOTSPOT، HPAC، ARGOS و CALPUFF باشیم؛
- آموزش نیروهای پدافند شیمیایی و پرسنل معادن با ابزارهای واقعی و بومی انجام نشود.
ایجاد یک نرمافزار کاملاً بومی، آفلاین، سریع و دقیق مبتنی بر مدل گاوسی پاسکیل-گیفورد که قابلیتهای زیر را به صورت یکپارچه ارائه میدهد:
- پایگاه داده جامع ۸۰ عامل شیمیایی و بیولوژیکی واقعی جهان از سارین و VX تا بوتولینوم و آنترکس همراه با LCt50 و دوز ناتوانکننده معتبر؛
- محاسبه خودکار کلاس پایداری جوی پاسکیل A تا F
- مدلسازی دو حالت رهاسازی آنی (Puff) و رهاسازی مداوم (Plume)
- نمایش لحظهای نقشه پراکندگی سهرنگ (منطقه مرگبار، ناتوانکننده، آلوده) تا شعاع ۳۰ کیلومتر
- رسم پروفایل دوز و غلظت در محور باد و در نقطه دلخواه
- خروجی گرفتن PNG 300dpi و Excel برای گزارش به قرارگاه پدافند غیرعامل و ستاد بحران
- قابلیت اجرا روی لپتاپهای معمولی بدون نیاز به اینترنت (کاملاً مناسب شرایط جنگ و تحریم)
- رابط کاربری کاملاً فارسی و طراحیشده ویژه نیروهای نظامی و صنعتی ایران.
الف) کسانی که این پروژه دغدغههایشان را مرتفع میسازد:
- قرارگاه پدافند شیمیایی و بیولوژیکی ارتش و سپاه
- یگانهای نبرد شیمیایی و پدافند غیرعامل صنایع دفاع
- مدیران ایمنی و پدافند غیرعامل مجتمعهای مس سرچشمه، گلگهر، چادرملو، فولاد مبارکه و …
- سازمان پدافند غیرعامل کشور و ستاد مدیریت بحران استانها
- دانشگاههای افسری و مراکز آموزش نیروهای مسلح
- شرکتهای مشاور پدافند غیرعامل و HSE صنایع معدنی
ب) کسانی که ممکن است پروژه بر دغدغههایشان محدودیت یا اثر منفی بگذارد:
- شرکتهای خارجی و نمایندگان داخلی DNV Phast، ALOHA، HOTSPOT و ARGOS که سهم بازار خود را از دست میدهند؛
- برخی پیمانکاران قدیمی که هنوز از روشهای دستی و کاغذی استفاده میکنند و باید آموزش جدید ببینند.
ج) کسانی که برای محقق شدن امکانهای پروژه، کاری انجام دهند:
- توسعهدهنده اصلی نرمافزار
- قرارگاه پدافند شیمیایی برای اعتبارسنجی نظامی و صدور تأییدیه امنیتی
- مجتمع مس سرچشمه و گلگهر برای تست واقعی در سایت و تأمین دادههای میدانی
- مرکز رشد فناوریهای سلامت کرمان و پارک علم و فناوری استان برای حمایت مالی و استقرار
- دانشگاه علوم پزشکی کرمان و سازمان پدافند غیرعامل استان برای صدور مجوزهای اخلاقی و امنیتی
- سرمایهگذاران بخش خصوصی برای تبدیل به محصول تجاری و لایسنسدار
- توسعه نرمافزار بومی ۱۰۰٪ فارسی با قابلیت نصب روی سرورهای سازمانی و صدور لایسنس
- دقت محاسباتی بیش از ۹۸٪ در مقایسه با DNV Phast و ALOHA اعتبارسنجی انجامشده با ۲۰ سناریو واقعی
- زمان پاسخگویی کمتر از ۸ ثانیه برای تولید نقشه کامل پراکندگی تا ۳۰ کیلومتر
- کاهش حداقل ۷۵٪ زمان تصمیمگیری فرماندهان در شرایط اضطراری
- آموزش بیش از ۸۰۰ نفر از افسران و کارشناسان پدافند غیرعامل با استفاده از این ابزار (تا پایان سال ۱۴۰۶)
- اخذ تأییدیه امنیتی و محرمانگی از قرارگاه پدافند شیمیایی
- ارائه بهعنوان محصول دانشبنیان نوع ۱ و ثبت در سامانه ساتع معاونت علمی ریاستجمهوری